Populasi Kadayan di North Borneo, 1911

Written by Arimi Sidek

Populasi Kadayan di Borneo Utara pada tahun 1911, F.L.H 1916

Berikut merupakan abstrak kepada banci penduduk di North Borneo pada tahun 1911, menunjukkan agihan berdasarkan jantina dan dengan perbezaan penduduk dewasa dan kanak-kanak. Pernyataan ini menunjukkan populasi yang sangat kompleks, dan menyatakan fakta yang amat menganjurkan bahawa dari jumlah populasi sebanyak 208,183, hanya 355 orang Eropah dan 57 orang Erusia.

"The following is an abstract of the recently issued population returns of British North Borneo for the year 1911, showing the racial distribution to sex, and with the distinction of adults and children. Teh statement indicates an extremely complex popoulation, and brings out the very suggestive fact that out of a total population of 208, 183, only 355 are Europeans and 57 Eurasians".

Ringkasan keputusan banci berkenaan boleh dilihat pada Jadual di bawah.

Nota: Klik rajah-rajah berkenaan untuk melihat jadual banci yang lebih terperinci.




Nampaknya pada tahun 1911, populasi orang-orang Kadayan di North Borneo hanya berjumlah 2,455 orang.

Sudah tentu keputusan banci ini boleh dipersoalkan jika diteliti dengan lebih terperinci. Jumlah orang-orang Brunei misalnya, lebih sekali ganda besarnya berbanding dengan orang Kadayan.

Manakala jumlah populasi orang orang Tagal (Murut) hanya pada 1,212 orang, jauh lebih kecil dari populasi orang Sungei iaitu 9,165.

Apa yang lebih meragukan, tiada seorang pun orang-orang Lun Dayeh / Lun Bawang termasuk di dalam banci berkenaan.

Tetapi satu perkara yang jelas ialah, kuasa dan kekuasaan tidak merujuk kepada jumlah populasi di North Borneo pada tahun 1911. Orang Eropah yang berjumlah hanya 355 orang berjaya menjajah lebih 208,183 penduduk-penduduk North borneo untuk 52 tahun yang mendatang iaitu sehingga 1963.

Source:

F. L. H. Publications of the American Statistical Association, Vol. 15, No. 113. (Mar., 1916), p. 127.

Catatan pelayaran Capt. Bethune, 1846

Written by Arimi Sidek

Catatan Pelayaran Capt. Bethune, 1846 Capt. Bethune (1846)1 telah membuat catatan mengenai pelayaran beliau menyusuri pantai Borneo dari Tanjung Datu sehingga ke Teluk Marudu. " Bahagian pantai Borneo yang saya saya berpeluang melawat sebahagiannya adalah meliputi dari Tanjong Datu, di lat. 2o N. long. 109o E., sehingga ke Teluk Malludu, di lat. 7o N. dan long. 117o E., suatu jarak kira-kira 600 batu mengarah di dalam BaratDaya ke arah Timur."2 Catatan ini dilampirkan dengan beberapa carta mengenai taburan hujan dan suhu kawasan yang beliau layari. Satu daripada catatan yang dimaksudkan boleh anda lihat di dalam gambar di atas. Sila klik gambar berkenaan untuk melihat gambar yang lebih besar. ------------------------------ Orang-orang Kadayan menduduki kawasan kejiranan Berunai; mereka merupakan orang tidak banyak cakap dan tidak suka bermusuhan (Capt. Bethune, 1846). ------------------------------ Beberapa pengamatan beliau saya petik di dalam artikel ini. Beliau telah membahagikan kawasan-kawasan yang disusuri berdasarkan potensi komersial dan kependudukan kawasan berkenaan. Kelas pertama adalah kawasan yang paling berpotensi, manakala kelas ketiga adalah samaada tidak berpotensi menurut pandangan beliau ataupun, tidak / belum diketahui. Berikut merupakan catatan beliau ke atas beberapa tempat di perairan berkenaan: " 1. Bintulu - Kelas kedua atau ke tiga; dihalang; sedikit diketahui, kaya dengan keluaran; camphor, sarang burung; dll. 2. Meri - Kelas ketiga; sedikit diketahui; sedikit penduduk. 3. Bera, Belahit, Kadayan, Tutong - Semuanya kecil dan sedikit diketahui "3 Dari segi pembahagian politik dan penduduk pula, beliau menerangkan bahawa " penduduk asal di kawasan berkenaan adalah termasuk di dalam nama-nama Dayak, Kadayan, Milanau, Kayan, Murut dan Dusun."4 Menyentuh mengenai Kadayan, beliau menulis bahawa "orang-orang Kadayan menduduki kawasan kejiranan Berunai; mereka merupakan orang tidak banyak cakap dan tidak suka bermusuhan; sebahagian besarnya merupakan orang-orang Islam."1 --------------------- End Note: 1Captain C. D. BETHUNE, Royal Navy of Great Britain (R.N). 2Teks asal "That part of the coast of Borneo which I have had an opportunity of partially visiting extends from Tanjong Datu, in lat. 2o N. long. 109o E., to Malludu Bay, in lat. 7o N. and long 117o E., a distance of about 600 miles in N.E. By E. direction." 3Teks asal " 1. Bintulu - Second or third class; barred; little known; rich in produce; camphor, nest, &c. 2. Meri - Third class; little known; small population. 3. Bera, Belahit, kadayan, Tutong - All small and little known. " 4Teks Asal " Political Divisions - Population, &c. ... The indigeneous population is included under the names of Dayak Kadayan Milanau Kayan Murut Dusun" 5Teks asal "The Kadayan inhabit the neighbourhood of Brune; a quiet inoffensive people; chiefly Mohammedans." Source: Bethune, C.D, 1846. Notes on Part of the West Coast of Borneo. 109° to 117° E. Long by C. D. Bethune. Journal of the Royal Geographical Society of London, Vol. 16. (1846), pp. 294-3.

Pasuu Unak, 1927

Written by Arimi Sidek

Pasoo Kadayan ("Passu Unak"), 1927 “... telah dibuat oleh seorang Kadayan di Sibuti dan teknik pembuatannya lebih terperinci berbanding dengan perangkap - perangkap berduri yang lain. Rotan bulat adalah digunakan untuk menjalin sisinya secara melintang. Panjangnya 3 kaki 7 inci dan lebar mulutnya ialah 7 inci. Nama Kadayannya ialah "Passu unak" ” - Swayne, 1927. Fig. 3a (Di atas - Menunjukkan satu perangkap yang) telah dibuat oleh seorang Kadayan di Sibuti dan teknik (pembuatannya) lebih terperinci berbanding dengan (perangkap - perangkap berduri) yang lain. Rotan bulat adalah digunakan untuk menjalin sisinya secara melintang. Panjangnya 3 kaki 7 inci dan lebar mulutnya ialah 7 inci. Nama Kadayannya ialah "Passu unak" (perangkap berduri) (Swayne, 1927)1. Orang-orang Kadayan memang mahir di dalam membuat peralatan menangkap ikan sara diri. Pasoo biasanya tidak mempunyai injap dalaman seperti bubu. Sebaliknya, bentuk asas pasoo adalah seperti kon yang tirus ke hujung. Jadi dengan sendirinya ia adalam berbentuk dan berfungsi seperti injap bubu. Ikan yang berenang merentasi bahagian dalam pasoo akan terperangkap di bahagian hujung. Ia tidak boleh berpatah balik kerana sisiknya tersangkut pada duri rangka pasoo. Berikut merupakan artikel yang disiarkan pada tahun 1927 mengenai sejenis peralatan yang dipanggil "pasoo". Mengikut artikel berkenaan, "Perangkap-perangkap sebegini nampaknya adalah di dalam pengetahuan hampir semua suku-suku Borneo, agaknya, di mana ianya digunakan di kawasan berair cetek dan di atas arus, ia tidak begitu mendapat perhatian seperti mana bubu biasa. Satu selidik di daerah Miri, Sarawak (yang terletak di antara Teluk Breaker dan sungai Baram (Bakam?)), menjumpai tiga jenis yang berlainan. Penduduk-penduduk di sini ialah orang-orang Melanau, Penan, Kadayan dan sejumlah orang-orang Melayu, sejumlah kecil orang-orang Iban yang bekerja di lapangan minyak kepunyaan kerajaan Sarawak. Kesemua suku-suku in adalah biasa menggunakan perangkap, tetapi sebenarnya perangkap ini hanya benar-benarnya digunakan di sungai Suai (Penan),sungai Sebuti (Sibuti) (Kadayan) dan sungai Bakam (Baram?) (Swayne, 1927)"2. Pada umumnya, kelemahan pasoo ialah ia kurang "versatile" berbanding dengan bubu. Ia disasar untuk menangkap ikan jenis tertentu terutamanya "Butong", pada saiz yang bersesuaian. Terlalu kecil, ikan akan malasut dan terlalu besar duri pasoo mungkin tidak cukup untuk memerangkapnya di dalam pasoo. Selain itu ikan yang masuk harus dari jenis yang bersisik. Produktiviti pasoo adalah rendah. Pasoo hanya boleh memerangkap seekor ikan pada satu-satu masa. Berdasarkan artikel ini, nampaknya pasoo orang Kadayan di zaman dahulu adalah lebih kompleks berbanding dengan pasoo biasa yang berbentuk kon. Ia dengan sendirinya menjadi bubu, bukan injap, dan ia lebih berkesan untuk menangkap ikan berbanding dengan bubu biasa kerana rangkanya adalah dibuat daripada tumbuh-tumbuhan berduri. Lebih dari itu, diantara ketiga-tiga variasi perangkap berduri yang diperolehi oleh pengarang di Miri pada ketika itu, "pasuu unak" Kadayan merupakan perangkap yang paling kumpleks dan "canggih". Nota: Anda boleh melihat semua variasi perangkap berduri dengan mengklik gambar "pasuu unak" di atas. --------------------------------------------------------- End Note: 1Teks asal "Fig. 3a was made by a Kadayan at Sebuti and is of a much more elaborate technique than the others. The rotan weft for the sides are undressed. The length is 3 feet 7 inches and the width at the mouth, 7 inches. The Kadayan name is "passu unak" (a thorn trap)". 2Teks asal "Traps of this kind appear to be known to most of the tribes of Borneo, though, as they are used in shallow streams and above tidal water, they do not attract much attention as commoner types. An enquiry in the Miri district, Sarawak (which lies between Breaker Bay and the Baram river), produced three distinct varieties. The inhibitants are Melanaus, Penans, Kadayans, with a number of Malays, and a few Ibans, the last employed by the government or the Sarawak Oilfields. All these people are familiar with the traps, but it was found that only in the Suai (Penan),Sebuti (Kadayan) and Bakam (Melanau) Rivers they were actually in use (Swayne, 1927). Source: Swayne, J.C., 1927. 93. Thorn-Lined Traps. Original Articles. With Plate H. Borneo: Technology. Thorn-Lined Traps by J. C. Swayne. Man (Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland), Vol. 27. (Aug., 1927), p. 141

Written by Arimi Sidek

Tidong dan Kadayan, 1908 Pada kali ini saya mengutarakan satu artikel yang merupakan ulasan kepada tulisan Mervyn W.H. Beech pada tahun 1908 bertajuk "The Tidong Dialects of Borneo". Ulasan mengenai tulisan beliau dibuat pada tahun 1909 oleh Stephen Henry Rigby (lebih dikenali sebagai S.H.R atau S.H. Rigby). Menurut Beech di dalam artikel beliau, "Orang-orang Tidong "menduduki bahagian pantai timur Borneo di antara Lahad-Dato dan "negeri yang agak ke selatan Bolongan, sungguhpun mereka jarang memasuki lebih dari "tigapuluh batu" ke arah daratan (pedalaman)"".1 "Dia (Beech) menganggap mereka sebagai serpihan Melayu, di mana orang-orang Tidong in merupakan keturunan kepada imigran Melayu ke kawasan Bolongan yang kemudian berkahwin campur dengan penduduk asal. Sebahagian dari penduduk campuran ini berpindah kepulau Tarakan, dimana ungkapan-ungkapan Tidong dikekalkan, tetapi orang-orang di Bolongan sendiri telah menyerap lebih perkataan-perkataan Melayu".2 Saya tidak ingin mengulas lebih banyak mengenai orang-orang Tidong kerana saya sendiri tidak mempunyai pengetahuan mengenainya. Namun apa yang menarik ialah Beech berpendapat bahawa "... bagi perkataan-perkataan bahasa Tidong yang berbeza dengan bahasa Melayu hampir serupa dengan dialek-dialek orang yang dikenali di Sarawak sebagai "Orang Bukit" (orang-orang bukit, Kadayan, dan Bekiau di hulu Sungai Belait dan Sungai Tutung) dan Bisaya di sungai Limbang."3 Beliau malah menyenaraikan berberapa senarai pendek perkataan-perkataan yang dikutipnya di Sarawak pada tahun 1899 bagi menguatkan hujahnya. Senarai asal beliau adalah seperti jadual yang dipaparkan di atas. Anda boleh mengklik paparan berkenaan untuk melihat perbandingan secara lebih lengkap. Terdapat beberapa persoalan yang boleh kita lihat berdasarkan senarai yang disebutkan: Pertama, sejauhmanakah bahasa Kadayan berkembang di dalam masa satu abad? Berdasarkan pengamatan penulis, hanya dua perkataan yang tersenarai masih digunakan oleh orang Kadayan, iaitu "pandai" dan "pasau (piasau". Perkataan-perkataan yang lain adalah asing bagi orang Kadayan. Perkataan-perkataan berkenaan digunakan oleh orang Kadayan pada tahun 1899 dan tidak lagi diketahui pada tahun 20074, apa yang berlaku adalah samaada bahasa Kadayan mempunyai kedinamikan yang tinggi atau menghadapi kepupusan secara drastik. Bayangkan jika fenomena ini berlak, bagaimana pula rupa bahasa kita pada tahun 2107? Kedua,benarkah perkataan-perkataan yang terdapat di dalam senarai itu merupakan perkataan Kadayan? Sehingga sekarang perkataan yang tersenarai digunakan dikalangan suku kadazandusun / bisaya / Tidong, tetapi TIDAK ada satu pun perkataan berkenaan digunakan di dalam perbualan orang-orang Kadayan. Mungkinkah Beech tersilap atau bersikap serkap jarang di dalam pengutipan data beliau? ---------------------------------------------------- End Note: 1Teks asal, "The Tidongs "occupy the east coast of Borneo between Lahad-Dato and the " country a little to the south of Bolongan, though they seldom penetrate more than "thirty miles inland". 2Teks asal, "He regards them as of Malay extraction, the present Tidongs being descendants of Malay immigrants to Bolongan, who intermarried with the aboriginar population. Part of this mixed population emigrated to the island of Tarakan, where the Tidong speech was retained, but in Bolongan it assimilated more Malay word." 3Teks asal, "... for the Tidong words which differ from Malay are almost identical whth those in the dialects of the people who are called in Sarawak "Orang Bukit" (hillmen, Kadayan, and Bekiau on Upper Belait and Tutung rivers) and bisaya on the Limbang river". 4Selain dari dua perkataan iaitu "pandai" dan "pasau", semua perkataan di dalam senarai berkenaan tidak digunakan oleh orang-orang Kadayan. Sekurang-kurangnya pendapat ini berdasarkan pengamatan penulis di kalangan orang-orang Kadayan di Sabah. Source: Beech, Mervyn W.H., 1908.The Tidong Dialects of Borneo. Review: 93. Reviewed Work(s): The Tidong Dialects of Borneo. by Mervyn W. H. Beech. Review by S. H. R. Man (Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland), Vol. 9. (1909), pp. 159-160.

Sindumin: Coretan-Coretan Siber

Written by Arimi Sidek

Sipitang Siri 2

Sindumin (Lat.4.85, Long. 116.2166667) merupakan salah sebuah daripada tiga pekan (Mesapol, Sipitang dan Sindumin) yang terletak di dalam daerah Sipitang. Pekan kecil ini, kira-kira 300 meter dari sempadan Sabah-Sarawak, terletak di dalam Mukim Sindumin yang terdiri dari 12 kampung dengan penduduk seramai 5,774 orang penduduk. Ia merupakan pintu masuk pertama dan pintu keluar terakhir sempadan darat Sabah ke Sarawak / Brunei.





Kewujudannya bermula dengan pembinaan sederet kedai kayu pada tahun 1948 dan siap sepenuhnya pada tahun 1951.



Berikut in merupakan beberapa catatan yang didapati dari internet yang menyentuh mengenai sindumin.



Sindumin was part of British Semut Operation during Japanese Occupation


"... Lamsau Laungan came from Muaya near Sipitang. He was very young when he worked for Tuan Mac (Warrant Officer McPherson) and he was armed with a Lee Enfield. He initially met Semut operatives in Sipitang before going to Miri by sea. He then returned to Merapok then Mendalong, and he fought the Japs at Pulau Bunting near Sindumin. He remembers Tuan Ric and difficult times when it was hard to get food." " Balang Laya was 11 years old when he carried a Lee Enfield for Tuan Ric, Tuan Mac and Tuan Yud (CorporalGriffiths-Marsh). He met Tuan Mac in Eburu and fought the Japanese at Sindumin where two guerrillas, Achang and Jamal, and many Japanese where killed. He returned to Meligan after the war, and thanks Tuan Mac, although he said that his salary never reached him. Tuan Mac gave it to the native chief, but he never passed it on. He never received his medals either, but he felt very humble to be a part of Semut and would like to see Tuan Mac again."¹

Catatan lain mengenai Sindumin dan zaman pendudukan Jepun

"By the end of July patrols from the 2/15th Battalion had reached up the Temburong River as far south as Anggun, and to the northeast one of the patrols based on Lawas had made contact with troops of the 2/3rd Tank Attack Regiment at Sindumin, thirty-five miles across the map from Limbang and on the boundary of the two brigade areas~





Despite the continuous and vigorous long-range patrolling which had been maintained throughout the whole brigade area during this period there had been little contact with the enemy, and it was evident that the Japs had decided on a policy of evacuation of their areas as they came within the range of our patrols."²

Sindumin wetland?

"CONTRIBUTIONS OF PRIVATE SECTOR TO WETLAND MANAGEMENT Private ownership of wetlands is quite limited. The biggest relevant sector is the private ownership of land for wet paddy cultivation. This is an important biological resource in such areas as Sindumin, the Klias Peninsula, Papar, Tuaran, Kota Belud, Kota Marudu and Pitas, with limited areas elsewhere in Sabah."³
Sindumin is considerably known in the internet thanks to Papar-Sindumin Highway. This highway mentioned in many writings, these are some of them.

Framing The Picture⁴.




Being the first or the last. For Sindumin, this is the advantage (or rather a disadvantage) of being a border town. It serves both entry and exit point...

"KAPIT : More than 2,000 people took part in a Merdeka Walk and a mass aerobics exercise that were held to welcome a 10 member delegation from Biro Tatanegara that is currently touring the state with the national flag as part of the activities to mark the National Day celebration. Kapit was the 25th destination for the delegation led by Awang Ahmad Bin Awang Kassim. The month long programme was launched by the Chief Minister Datuk Patinggi Tan Sri Haji Abdul Taib Mahmud in Kuching on 17 August. From here the contingent will carry the Jalur Gemilang to other divisions before handing it over to Sabah s delegation at Sindumin on 1 September."⁵.

" The journey to Kota Kinabalu is perfect for a short holiday. Only the form filling detracts from the luxuriance of the low-lying hills beyond Limbang. After the ferry, the road becomes picturesque and varied. One is soon back on Bruneian soil. Coffee at a riverside table in Bangar breaks the journey. There are few houses on the long straight road to Labu and the silent trees are undisturbed by human activity. After Trusan we pass more hills and cross the bridges over brown, sluggish rivers flowing out of the interior. Crossing into Sabah at Sindumin, human habitation reappears and one is on the road to Kota Kinabalu."⁶


Darker side of Sindumin?


"Bilateral meetings have been set up with Sarawak and neighbouring Brunei to discuss ways to prevent the smuggling of drugs through Sabah. Police believe that drug dealers are using Sindumin in Sipitang as a gateway to smuggle drugs to Lawas in Sarawak and thereon to Brunei. State Police Commissioner Datuk Mangsor Ismail disclosed this during a briefing for the media on the crime, narcotics and traffic statistics for the duration of January to April of this year at the Kepayan police headquarters on Monday."⁷


End Note:

¹clarsys.com.au, 1997. Voices From Borneo. The Japanese War. Major Jim Truscott et. al. Accessed on 12 June 2007. http://www.clarsys.com.au/jt/VfromBor1.pdf

²Chapter 11. Bougainville to Borneo (Pt. 3).Accessed on 12 June 2007. http://www.diggerhistory2.info/army/1945/chapter11.htm

³Davidson, G.W.H, 2001. EFFORTS IN WETLANDS MANAGEMENT IN SABAH. Seminar, 13- 14 September 2001. 6 t h SITE Research. G.W.H. Davison.WWF Malaysia. P.O. Box 14393. 88850 Kota Kinabalu,Sabah.

⁴trafficj.org,2004. FRAMING THE PICTURE. Ramin Trade Report 2004. Accessed on 12 June 2007.www.trafficj.org/scripts/download/dl.cgi?down=publication/ramin_report2004_J.pdf

⁵kapitro.gov.my, 2003. Over 2,000 take part in Merdeka Walk. 26 August 2003. Accessed on 12 June 2007. http://www.kapitro.sarawak.gov.my/php/main/english/tourism/news.php?nID=n78 as retrieved on 4 May 2007 06:53:30 GMT

⁶Price, John, 2007. LIFE.Historian's holiday never done. John Price. Brunei Times. 04 June 2007.
http://www.bruneitimes.com.bn/details.php?shape_ID=32173

⁷accordplan.net, 2005. Counterdrug Press Summary. 12 - 18 May 2005. Anti-Drug Rapport With Neighbours. Accessed on 12 June 2007. http://www.accordplan.net/press/20050518.htm as retrieved on 10

Sipitang Sepintas Lalu

Written by Arimi Sidek

Sipitang Siri 1


Sipitang ( Lat. 5.0833, Long. 115.5500 / 5o 4' 60N, 115o 32' 60E) terletak kira-kira 180 km dari Kota Kinabalu, Ibu negeri Sabah.

Bandar-bandar berhampiran ialah Beaufort yang terletak 48 km ke Utara dan Lawas (Sarawak) yang terletak 53 km ke Selatan.

Sipitang bersempadan dengan daerah Beaufort di Utara, Tenom di Timur, Kalimantan dan Sarawak di Selatan. Manakala kawasan Barat daerah ini adalah mengadap Teluk Brunei.




Daerah ini meliputi kawasan seluas 2,732.49 km persegi.

Berdasarkan banci 1991, penduduk Sipitang adalah berjumlah 24,439 orang dengan 86% merupakan bumiputera. Kaum terbesar di kawasan ini adalah orang Kadayan dengan dianggarkan melebihi 60% penduduk kawasan ini, diikuti oleh orang Lundayeh dan selebihnya kaum lain seperti Murut Tagol, Kadazan-Dusun dan orang-orang Brunei.

---------------------------------------------------------------------

10 Fakta Yang Anda Patut Tahu Mengenai Daerah Sipitang
1. Daerah Sipitang adalah 30 kali ganda LEBIH BESAR dari Pulau Labuan¹.

2. Saiz daerah Sipitang adalah 4 kali ganda LEBIH BESAR dari Republik Singapura².

3. Saiz Daerah Sipitang adalah 3 1/2 ganda LEBIH BESAR dari Negeri Perlis³.

4. Negeri Melaka dan Pulau Pinang apabila digabungkan bersama-sama adalah LEBIH KECIL berbanding dengan daerah Sipitang⁴

5. Lebih dari 60% penduduk Sipitang merupakan orang Kadayan.

6. Sipitang asalnya mempunyai 3 buah pekan kecil iaitu Mesapol, Malamam dan Sindumin.

7. Hanya terdapat TIGA buah kampong petempatan orang - orang Brunei di Sipitang⁵.

8. Kampung Banting / Luagan di Mukim Sindumin merupakan kawasan pembalakan penting pada zaman British.

9. Mesapol merupakan pekan dimana gagasan awal mengenai Yayasan Sabah dicetuskan pada tahun 1965.

10. Pekan Mesapol pernah terbabit di dalam pergolakan Antanum melawan Kompeni Inggeris pada tahun 1908.
-----------------------------------------------------------------------

Daerah Sipitang mempunyai 36 buah kampung dan dibahagikan kepada tiga buah Mukim iaitu Mukim Mesapol, Sindumin dan Malamam. Kawasan pentadbiran ini telah wujud sejak pentadbiran British.

Mesapol merupakan pusat pentadbiran yang tertua bagi daerah Sipitang.

Pekan ini telah wujud sejak akhir kurun ke 19.

Mesapol ini pernah diserang oleh Antanum, pemimpin Murut Tagol yang berpengkalan di Pensiangan dan bersengketa dengan Kompeni di sekitar tahun 1908.

Apa yang menarik ialah, pekan Sipitang yang ada sekarang ini mungkin belum wujud wujud sebelum Perang Dunia Kedua. Pusat pentadbiran kawasan pekan Sipitang sekarang ini adalah di bawah pentadbiran mukim Mesapol.

Ketiga-tiga mukim ini sebenarnya mempunyai pekan kecil yang tersendiri. Tetapi hanya Mesapol dan Sindumin yang masih bertahan sehingga kini, manakala pekan Malamam telah lama berkubur tanpa nisan.

Peta pada tahun 1945 iaitu zaman pendudukan Jepun di Borneo menunjukkan kepentingan dua pusat pentadbiran mukim ketika itu, iaitu mukim Malamam dan Mukim Sindumin yang terletak 300 meter dari sempadan Sabah - Sarawak sebagai post-post yang terlibat di dalam pentadbiran Jepun.





End Note:

¹"Labuan is part of Malaysia and is well located in the centre of the ASEAN region. 92 sq km in size, with a population of 78,000..." lawtax.net, 2007. Accessed on 9 June 2007. http://www.lowtax.net/lowtax/html/jlbnews.html

²"Republic of Singapore, the second smallest country in Asia, consists of Singapore Island and several smaller adjacent islets. Situated in the Indian Ocean off the southern tip of the Malay Peninsula, Singapore has an area of 693 sq km (268 sq mi)" nationcencylopedia.com, 2002. Singapore. Location, Size and Extent. Accessed on 10 Jun 2007. http://www.nationsencyclopedia.com/Asia-and-Oceania/Singapore-LOCATION-SIZE-AND-EXTENT.html

³Keluasan Negeri Perlis ialah 795 km persegi. ms.wikipedia.org, 2006. Senarai Penduduk Dan Keluasan Negeri-Negeri Malaysia. Dicapai pada 11 Jun 2007. http://ms.wikipedia.org/wiki/Senarai_penduduk_dan_keluasan_negeri-negeri_Malaysia

⁴Keluasan Negeri Melaka ialah 1,658 km persegi, manakala pulau pinang ialah 1,033 km persegi. Ibid.

⁵Kampung rasmi yang dimasukkan di dalam Jentera pentadbiran dan pembangunan daerah dan mempunyai ketua kampung. Berdasarkan kriteria ini, kampung-kampung yang berkenaan ialah kampung Menengah, kampung Kuala Mengalong dan kampung Tanjung Pagar. Satu kampung lagi ialah Siputol, tetapi kampung ini merupakan petempatan majmuk. Malah jika diteliti, kampung Tanjung Pagar juga merupakan petempatan majmuk. Profail Daerah dan Pejabat Daerah (1995). Bahagian Pembangunan Pejabat Daerah Sipitang.

Comments

ankJati_Luagan - mantap! |2009-04-25 23:57:53
assalamualaikum..hemm,stlh berbls thun aq hdup(cheewaah...)ni la 1st time ku buka web tntg sipitang.jaang2 on9 kan biani..
huhu..tp baik lah.pisinnya sipitang ani akn smkin maju dn insyaAllah akan dikenali suatu hri nnti..chaiyok,chaiyok CPtang!!!!!

Gol, gol, gol ... siapa pemain bolasepak Kedayan? [Kadayan Universe Forum]

Kadayan Universe Community Hall: Kedai Kopi General Discussion

TOPIC: Gol, gol, gol ... siapa pemain bolasepak Kedayan?

kaawai (Admin)

Gol, gol, gol ... siapa pemain bolasepak Kedayan? 2 Years, 9 Months ago Karma: 0
Thread yang terpaksa dibina semula kerana masalah "Bot-Post"

------------------
WaJiD Manis
Visitor

Gol, gol, gol ... siapa pemain bolasepak terkemuka -

2006/11/14 19:52 Topic: Gol, gol, gol..... siapa pemain bolasepak terkemuka kadayan?

WaJiD Manis
« on: June 14, 2006, 08:44:29 am »
Aku kan nulis pasal bola, masalahnya indaku tahu pemain kadayan yang handal dari borneo [ sabah, sarawak dan brunei]. siapa - siapa yang tahu pasal pemain bola kadayan, padah akan ok
IP: 202.188.73.217 Reply Quote Delete Move Edit Sticky Lock

--------------

johan mcalister abdullah
Visitor

Re:Gol, gol, gol ... siapa pemain bolasepak terkem - 2006/11/14 19:53 johan mcalister abdullah
« Reply #1 on: June 14, 2006, 05:30:35 pm »
Hi,

It will be very interesting to see if a Kadayan football team or may be two (under 18) can be formed. One interesting thing about Kadayan footballers is that they are very skillful PLUS the cutting edge competency viz. SPIRITUAL COMPETENCY.

Again, if my memory serves me right, the Kadayan spiritual leader can do wonders at the football field. A few examples are as follows: -
1. Weaken the opponents (lamah)
2. The opponents feel that they are playing on a slunting field, in other words the opponents feel that they are at down hill trying to dribble the ball uphill (sounds freaky)
3. The Kadayan spiritual leader can install some form of invisible "protective shield" at their goal posts to avoid the opponents from scoring goals (guis);
4. If the opponents are non-Muslim or a combination of Muslim & non-Muslim, the Kadayan spiritual leader can mhread yang terpaksa dibina semula kerana masalah "Bot-Post"

------------------
WaJiD Manis
Visitor

Gol, gol, gol ... siapa pemain bolasepak terkemuka -

2006/11/14 19:52 Topic: Gol, gol, gol..... siapa pemain bolasepak terkemuka kadayan?

WaJiD Manis
« on: June 14, 2006, 08:44:29 am »
Aku kan nulis pasal bola, masalahnya indaku tahu pemain kadayan yang handal dari borneo [ sabah, sarawak dan brunei]. siapa - siapa yang tahu pasal pemain bola kadayan, padah akan ok
IP: 202.188.73.217 Reply Quote Delete Move Edit Sticky Lock

--------------

johan mcalister abdullah
Visitor

Re:Gol, gol, gol ... siapa pemain bolasepak terkem - 2006/11/14 19:53 johan mcalister abdullah
« Reply #1 on: June 14, 2006, 05:30:35 pm »
Hi,

It will be very interesting to see if a Kadayan football team or may be two (under 18) can be formed. One interesting thing about Kadayan footballers is that they are very skillful PLUS the cutting edge competency viz. SPIRITUAL COMPETENCY.

Again, if my memory serves me right, the Kadayan spiritual leader can do wonders at the football field. A few examples are as follows: -
1. Weaken the opponents (lamah)
2. The opponents feel that they are playing on a slunting field, in other words the opponents feel that they are at down hill trying to dribble the ball uphill (sounds freaky)
3. The Kadayan spiritual leader can install some form of invisible "protective shield" at their goal posts to avoid the opponents from scoring goals (guis);
4. If the opponents are non-Muslim or a combination of Muslim & non-Muslim, the Kadayan spiritual leader can make the former helpless by reciting "asal sikapiee" (sounds scary);

I think other group members would like to add more to the list. If all the four items listed above can be adopted in this modern days, I am absolutely sure even England or Brazil can be tamed by the Kadayan Football teams.

How about that for the Kadayan Football Teams???

johan mcalister abdullah
surrey, england